Yumurtalık kistleri (Over Kisti)

Yumurtalık kistleri, kadının yumurtalıklarının üzerinde veya içinde oluşan içi sıvı dolu dolu küçük keseciklerdir. Her yaşta görülebilirler. Yumurtalık kisti olan bazı hastalarda pelvik ağrı veya dolgunluk hissi varken, bazılarında ise herhangi bir şikayete rastlanmaz.Pek çok kadın kisti olduğunu öğrendiğinde kanser olduğunu düşünür, oysa kistlerin çoğunluğunda böyle bir durum söz konusu değildir. Benzer şekilde kistlerin çoğunluğunda korkulanın aksine cerrahi tedaviye de gerek yoktur.

Kistlerin büyüklükleri değişiklik gösterebilir. 1 cm'den küçük olanların yanında, 10 cm'nin üzerine çıkanlarda vardır.

Yumurtalık kistlerinin pek çok nedeni vardır. En sık görülen nedenler;
- Yumurtlama ( ovulasyon ) : Yumurtalığın normal çalışma düzeninde her ay bir yumurta büyür ve salınır. Bu yumurta, bırakılana kadar follikül adı verilen kesede büyür. Bazen follikül büyür ancak yumurta salınamaz. Follikül büyümeye devam ederek kistleşir.
- Gebelik : Yumurtanın salınımından sonra kadın gebe kalırsa yumurtalıktaki follikül gebeliği desteklemek için haftalarca, bazende aylarca kalabilir. Çoğunlukla kendiliğinden kaybolur.
- Dermoid kistler ( teratomlar ) : 20-40 yaş arası kadınlarda en sık görülen kistlerdendir. Yumurtalıktaki germ hücrelerinden köken alır ve diş, saç, yağ gibi oluşumları içerebilir. Çoğunlukla iyi huyludur, nadiren kanserleşebilir.
- Polikistik over sendromu : Bu gruptaki hastaların yumurtalıklarında çok sayıda küçük kistler vardır. Kistler genellikle kaybolmaz ancak tıbbi veya cerrahi tedavi de gerektirmez. Tedavi ise hastaların kistlere bağlı olmayan diğer şikayetleri için yapılır.
- Endometriozis : Bu hastalıkta 'çikolata kisti' olarak adlandırılan bir kist tipi oluşur.
- Ciddi pelvik enfeksiyonlar : Tüplere ve yumurtalıklara sıçrayabilen bazı ciddi enfeksiyonlar kistlere neden olabilir.
- Kanser : Yumurtalık kistlerinin % 1'inden azı kanser nedenlidir. Menopoz sonrası dönemde oluşan kistler bu açıdan nispeten daha risklidir.

Yumurtalık kistlerinin tanısında sıklıkla ultrason olmak üzere MR, CT ve bazı kan tetkiklerinden yararlanılır.

Yumurtalık kistlerinin tedavisi kistlere neden olan faktörler ve hastanın semptomları göz önüne alınarak planlanır. Bazı kistlerin aylık olarak yapılan ultrasonlarla boyutlarındaki değişiklikler takip edilirken, bazı kistlerin büyümesini önlemek için doğum kontrol hapı verilir. Bazılarında ise cerrahi tedavi gerekir.