Yazdır

Gebelikte İlk Doktor Muayenesi

Bir kadın gebe olduğunu öğrendiğinde veya gebelik şüphesi yaşadığında mutlaka doktora başvurmalıdır. İstenen ve ya istenmeyen bir gebelik olması muayene zamanlamasını değiştirmez. Eğer gebelik istenmiyorsa da zaman geçirilmeden muayeneye gidilmelidir ki 10 haftalık yasal süreç aşılmasın.

 

Gebelik kesin mi? İç gebelik mi?

İlk muayenede öncelikle gebeliğin varlığı ultrason veya gebelik testleri ile kesinleştirilir. Bu sebeple vajinal ve karından abdominal ultrason yapılır.

  • Gebeliğin rahim içerisine sağlıklı bir şekilde yerleşip yerleşilmediğine bakılır ve dış gebelik olasılığı ekarte edilir.
  • Gebeliğin çoğul gebelik olup olmadığına bakılır. Kese ve embriyo sayısına bakılır. Ayrıca mol gebelik (üzüm gebelik)varlığı araştırılır.
  • Gebelik haftası hesaplanır. Sadece kese gözüküyorsa kese çapı, embriyo gözüküyorsa baş-popo mesafesi ölçülür. Sonuçlar Son Adet Tarihi ile karşılaştırılır. Gebelik yaşı hesaplanmasında ilişki ile yumurtanın döllendiği tarih değil, son adet tarihinin(SAT) ilk günü dikkate alınır.
  • Eğer embriyo gözükür ise kalp atışları değerlendirilir.
  • Rahim ve yumurtalıklarda bir kitle veya hastalık olup olmadığı bakılır.
  • Gebelik kesesi içerisinde ikinci daha küçük bir kese şeklinde görülen yapı Yolk Sak Kesesidir. Varlığı gebeliğin sağlıklı bir şekilde büyümesine işarettir.

Aşağıdaki resimde Sağlıklı gebelik, Dış gebelik ve Mol gebelik yan yana gösterilmektedir.

 

 

 

 

 

 

Gebelik kesesi veya embriyo kaçıncı haftada görülebilir?

Kandan yapılan gebelik testleri 4. haftadan itibaren, idrardan yapılan gebelik testi 5.hafta başından itibaren kesin sonuç verir. Eğer 4. haftada yapılan gebelik testleri negatif sonuç verirse ve adet gecikmiş ise test 1 hafta sonra tekrarlanmalıdır.

Vajinal ultrasonda gebelik kesesinin görülebilmesi için B-HCG (kandan gebelik testi) değerinin 1000-1500 seviyesinde, karından abdominal ultrason ile görülebilmesi için 5000-6000 seviyesinde olması gerekmektedir.

Vajinal ultrasonda 4.haftadan itibaren gebelik kesesi, 5. haftada ise embriyo (2-3 mm boyutlarındayken) gözükmeye başlar. Abdominal ultrasonda ise (vajinal ultrasona göre) 1 hafta daha geç olmak üzere kese ve bebek izlenir.

6. haftada embiyonun boyu 5-9 mm. arasında, 7 haftada 10-15 mm. arasında ölçülür.



 

 

 

 

 

 

 

Gebelik Riskli mi?

Gebelik kesinleştirildikten sonra ikinci olarak mevcut gebelik dönemine ya da doğuma etki edecek riskli bir durum olup olmadığı değerlendirilir. Her anne adayının doktor muayenesi sonuna doğru sorduğu soru genelde aynıdır. ‘Bebeğim sağlıklı mı ve gelişimi iyi mi?’

Bugüne kadar yapılan çalışmalar ile bazı durumların anne veya bebek sağlığı için risk oluşturduğu saptanmıştır. Gebelikte anne adayının kendisi veya bebeği ile ilgili anormal durumların ortaya çıkma olasılığı arttıran faktörlere Risk Faktörleri denir. Risk faktörleri gebelik öncesi olabileceği gibi gebe kalındıktan sonra da ortaya çıkabilir.

Risk faktörlerinin bazıları az, bazıları çok ciddi risk artışına sebep olabilir. Risk faktörü olan her gebede mutlaka kötü bir durum ortaya çıkmak zorunda değildir. Tam tersi olarak risk faktörü olmayan bir gebede de problemler ortaya çıkabilir. Sıklıkla bu duruma latincede idiopatik (nedeni belirleneyen) denir.

Bazı risk faktörleri önlemler alınarak minimalize edilebilinir. Bu nedenle gebelik öncesi muayene ile risk faktörlerinin belirlenmesi ve buna yönelik önlemler alınması çok önemlidir. Özellikle sigara, alkol, şeker hastalığı ve tansiyon yüksekliği gibi durumlar konusunda gebelikten önce önlemler alınabilir.

Risk faktörlerinin doğru ve eksiksiz olarak ortaya konabilmesi için;

  • Anamnez detaylı olarak yapılmalıdır. Özgeçmiş, soy geçmiş, önceki gebelik ve doğumlar detaylı olarak sorgulanmalıdır.
  • Fizik muayenede tüm sistemler incelenmeli, hastanın yaş, boy ve tansiyon ölçümü mutlaka yapılmalıdır.
  • Ultrasonda haftasına uygun değerlendirmeler yapılarak, sakatlık ve diğer anormal durumlar yönünden detaylı incelemeler tamamlanmalıdır.
  • Gebelik haftasına uygun kan ve idrar tetkikleri eksiksiz yapılmalıdır.

Riskli gebeliğe neden olabilecek anne ile ilgili faktörler;

  1. Anne yaşının 18’den küçük, 35’ten büyük olması,
  2. Annenin sigara, alkol veya uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanıyor olması,
  3. Annenin aşırı zayıf veya aşırı şişman olması,
  4. Annenin daha önce 3 veya daha fazla düşük yapmış olması
  5. Anne karnında bebek ölmesi veya sakat çocuk öyküsü olması,
  6. 6. Anne adayının daha önce geçirdiği kadın hastalıkları ameliyatları,
  7. Annede gebelik öncesi veya gebelik sırasında yüksek tansiyon, şeker hastalığı, karaciğer, böbrek, guatr, romatizmal hastalıklar ve psikiyatrik hastalıkların saptanması,
  8. Annenin daha önceki gebeliğinde erken doğum yaşamış olması, 4000gr. üzerinde ve 2500gr. altında bebek doğurması, 5 ve daha fazla doğum yapması, 3’ten fazla sezeryan olması,
  9. Annede AIDS ve diğer bulaşıcı hastalık olması
  10. Özellikle akraba evliliği yapanlarda ailelerde genetik geçiş gösterebilen (kalıtsal) hastalıkların varlığı
  11. Anne ve baba arasında kan (Rh) uyuşmazlığı bulunması,

Annenin fiziksel ve ruhsal problemler yaşıyor olması gebeliğin riskli olabileceği anlamına gelir ancak %100 problem yaşanacak anlamına gelmez.

 

Riskli gebeliğe neden olabilecek bebek ile ilgili faktörler;

  1. Bebekte çeşitli özür ve sakatlıkların saptanması,
  2. Bebekte rahim içi gelişme geriliği olması (IUGR),
  3. İkiz, üçüz ve diğer çoğul gebelik varlığı,
  4. Bebeğin amnion suyunun normalden fazla veya az olması,
  5. Annede gebelik sırasında kısaca TORCH olarak isimlendirilen; kızamıkçık, toxoplazma, CMV, Herpes vb. hastalıkların saptanması,
  6. Bebeğin eşi ile ilgili problemler ( plasentanın önde olması, erken ayrılması) gebeliği riskli gebelik kategorisine girmesine neden olabilir.

 

Yukarıdaki risk faktörlerinden herhangi biri veya birkaçı sizde mevcutsa hemen paniğe kapılmanıza gerek yok. Gerekli olan önlemler alındığında çoğu gebelik sorunsuz tamamlanır. Ama bu risk faktörlerinizden mevcut olan varsa mutlaka doktorunuza haber vermelisiniz. Bu risk faktörlerine bir kısmına karşı gebelik öncesi önlem alınabilirken (sigara, alkol, doğru beslenme, kilo kontrolü gibi) bir kısmına karşı önlem alınması söz konusu değildir. Ancak düzenli doktor kontrolleri ile riskler minimuma indirilir. Doktorunuz gereğinde sizi riskli gebelik uzmanına (Perinatoloji uzmanı) konsülte edecektir. Perinatoloji uzmanları riskli gebelik konusunda eğitim almış kadın doğum uzmanlarıdır.

 

Anamnez ve ultrason bakısı sonrası hastanın fizik muayenesi tamamlanır.Anne adayının tüm sistem muayeneleri yapılır. Kan basıncı, vücut ağırlığı, boyu ölçülüp kaydedilir. Ödem, varis, meme kontrolü yapılır.

Son olarak gebeliğin haftasına uygun olarak gerekli kan ve idrar tetkikleri yapılır.

 

İlk kez başvuran anne adayına haftasına bakmaksızın yapılması gereken testler;

  1. Tam Kan sayımı
  2. Tam idrar tahlili, Gerekirse idrar kültürü
  3. Biyokimya: Açlık kan şekeri, Karaciğer fonksiyon testleri (AST;ALT), Böbrek fonksiyon testleri (üre, kreatinin)
  4. Tiroid fonksiyon testleri: Tsh, fT3, fT4
  5. Kan grubu: Gereğinde baba kan grubu da bakılarak doğacak bebekte kan grubu uyuşmazlığı riski saptanır. Detaylı bilgi için tıklayınız. (Kan uyuşmazlığı)
  6. Serolojik Testler:
  • HBSAg, Anti-HBS; Hepatit B için yapılır. Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • Anti-HCV (Hepatit C); Hepatit C için yapılır Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • AİDS, Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • VDRL (Sfiliz), Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • Rubella IGM, IGG; Kızamıkçık için bakılır. Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • Toxoplazma IGM, IGG; Toxoplazma için bakılır. Detaylı bilgi için tıklayınız.
  • CMV Detaylı bilgi için tıklayınız.