Dördüncü Hafta

Gebelikte Dördüncü Haftanız

Acaba hamilemiyim?

 

Hayatınız değişiyor olabilir. Bu haftadan itibaren bebeğin bütün organları oluşmaya başlar ve bebeğiniz en savunmasız dönemindedir. Eğer hamile olma ihtimaliniz varsa önlemleri hemen almalısınız.

 

Gebeliğin dördüncü haftasında çoğunlukla anne adayları henüz hamile olduklarının farkında değildirler. Adet gecikmediği için de henüz gebelik testi yapılmamıştır. Bu haftanın sonuna doğru, korunmayı bırakmış anne adayları ve kısırlık tedavisi gören kişiler daha erken kandan gebelik testi yaptırdıkları için gebeliği daha erken öğrenebilirler. Ancak bu haftada idrardan gebelik testi yanlış sonuçlar verebilir.

Anne adaylarında bu dönemde sıklıkla belirti yoktur. Ancak az sayıdaki gebelerde fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olabilir. Bu aşamadaki belirtiler adet öncesi belirtilerle hemen hemen aynıdır. Halsizlik, yorgunluk ve göğüslerde hassasiyet bulunur.

 

Bebekteki Gelişmeler

Anne adayı henüz gebe olduğunun farkında olmasa da içeride yani rahimde mucizevi büyüme devam etmektedir. Sırasıyla yumurtlama, döllenme, rahime yolculuk ve tutunma dönemleri geçilmiş, gebeliğin embriyonik dönemi çoktan başlamıştır.

Dördüncü hafta embriyonik gelişimin başladığı ve 10 hafta daha süreceği başlangıç evresidir. Bu döneme organogenez dönemi de denir. Bu dönem içerisinde bebeğin organları oluşmaya ve hatta bazı organları işlev görmeye başlayacaktır. Bu nedenle, gelişimin en hassas olduğu ve dış etkenlere en hassas olduğu dönemdir. Anne adayları bu haftada gebe olduklarını bilmeden birçok tehlikeli davranışlarda bulunabilirler. Özellikle bilmeden röntgen filmi çektirmek, gebelik için zararlı olabilecek ilaçların kullanmak, yoğun alkol ve sigara kullanmak sık karşılaşılan durumlardır. Aslında bu dönem embriyonun gelişimine zarar verebilecek her türlü olumsuzluktan sakınılması gerekeni dönemdir.

Blastositin gömülmesi (İmplantasyon) 3.haftanın sonunda başlar ve 4. haftanın ortasına kadar devam eder. Döllenmeden sonra 11. günde rahime tamamen gömülmüştür. Gömülme, dış hücrelerden salgılanan ve rahim iç tabakasında erimeye neden olan bazı maddelerle gerçekleşir. Kendini eriyen bölgenin içine gömen bebek, üzerinin de bir tabakayla örtülmesini sağlar ve kendini dış etkenlere karşı koruma altına alır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Blastokist safhasında bebeğiniz hücrelerden oluşan ufak bir top şeklindedir ve boyu yaklaşık iğne ucu kadardır. Blastokistin iç hücre tabakası (Embriyoblast) embriyo, sıvı dolu bölümü amniyotik kese ve dış hücre kütlesi (trofoblast) ise plasenta olarak gelişmeye devam edecektir.

Embriyo henüz haşhaş tohumu boyutunda ve yaklaşık 1 mm. büyüklüğündedir. Embriyoyu oluşturacak embriyoblast adı verilen hücre grubu hızla çoğalarak önce 2, sonrasında 3 tabakalı bir disk oluşturur. Bu üç tabakalı disk bebeğin tüm doku ve organlarını oluşturacak Ektoderm, Endoderm ve Mesoderm’den meydana gelir. Daha basit anlatımla bebek 3 tabakadan oluşan bir silindir şeklindedir ve bu silindirin 3 tabakasından 3 farklı organ grubu oluşacaktır.

 

 

Ektoderm tabaksından; beyin ve sinir sistemi, deri, saç, tırnak, meme bezleri, ter bezleri ve dişler,

Mezoderm tabakasından;kalp, dolaşım sistemi, iskelet, bağ dokuları, kan sistemi, ürogenital sistem ve kas dokusunu,

Endoderm tabakasından; akciğer ev ve gastrointestinal sistem, karaciğer, pankreas, tiroid ve zarının içine geliştirir olacaktır.

Bu haftada İlkel plasenta da iki katmandan oluşmaktadır. Hücreler rahim duvarına kadar uzanan tüneller oluşturur ve bu sayede gerekli vitamin ve oksijen alışverişini sağlar. Plasenta bu haftanın sonunda işlevini yerine getirecek gelişime ulaşacaktır.

Amniyotik kese; içinde sıvı birikerek büyür ve embriyoyu sararak onu korumaya başlar.

Yolk sak kesesi hücreleri ise kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır.

Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta arasında connecting stalk adı verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra göbek kordonunu meydana getirir.

 

Diğer yandan embriyo rahim içinde daha derinlere yerleşmeye devam etmektedir. İmplantasyon yani embriyonun rahime tutunması başladığından itibaren plasenta hücreleri tarafından gebelik hormonu salgılanır. Bu hormon yumurtalıklarda yumurta gelişimini ve başka bir yumurtanın büyüyüp çatlamasını engeller ve böylece regl kanamaları gebelikte olmaz. Bu hormon kan ya da idrarda tespit edildiğinde gebeliğin oluştuğu anlaşılır. Gebelik testlerinin çalışma prensibi de bu hormonun tespitine dayanmaktadır. Henüz adet gecikmesi olmamıştır. Bu dönemde kan ya da idrar ile yapılan gebelik testleri pozitif olabilir. İdrarda gebelik testi negatif geldiğinde sonuç çok güvenilir olmayabilir. Zira bu testler kandan idrara geçen beta HCG hormonu belli bir seviyeye ulaşmadan pozitif sonuç vermeyebilirler. Buna karşın kanda bakılan gebelik testleri ise gebeliğin ilk gününden itibaren kesin sonuç vermektedir.

 

Annede olan değişiklikler

Hamile olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Eğer planlanmış bir gebelik yaşamıyorsanız 4. haftada hamile olduğunuzu henüz fark etmemiş olabilirsiniz. Adet öncesi görülen şikayetler ile gebeliğin ilk belirtileri benzerdir. Erken gebelik belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Hassas ve şişkin göğüsler: Regl dönemi öncesinde görülen hassas ve şişkin göğüsler hamileliğin de belirtileri arasındadır.

Yorgunluk: Bir anda kendinizi yorgun ve bitkin hissetmenizin sebebi progesteron hormonu seviyesindeki ani artıştır.

Sık idrara çıkma:Hamile kalmanızın hemen ardından kendinizi sürekli tuvalete koşarken bulabilirsiniz. Bu da hamilelik belirtileri arasındadır.

Koku alma duyusundaki hassasiyet:En ufak koku değişikliklerini bile algılamaya başladıysanız bu hamileliği işaret ediyor olabilir. Koku duyusundaki keskinlik, östrojen hormonunun salgılanmasına bağlı olarak artar.

Mide bulantısı ve kusma:Mide bulantısı ve kusma ilk birkaç haftada pek sık rastlanılan bir durum değildir. Ancak kişiler arasında farklılıklar olabileceği için mide bulantısı yaşayabilirsiniz.

Vücut ısısındaki artış: Eğer vücut ısınızı sürekli ölçüyorsanız, ardı ardına 18 gün boyunca artan vücut ısısı hamileliğin önemli bir belirtisidir.

 

Hayatınız değişiyor olabilir

Planlı bir gebelik planlıyorsanız bu haftanın sonlarına doğru gebelik testleri yaptırabilirsiniz. Ancak unutulmaması gereken nokta henüz adet gecikmediği için idrardan yapılan gebelik testleri negatif çıkabilir. Bu nedenle bu haftada tercihen kandan gebelik testi yapılması daha güvenilir sonuçlar verir. Bu haftada idrardan gebelik testi negatif çıktıysa ve arkasından adet gecikmesi olursa gebelik idrardan testi 1 hafta sonra tekrarlanmalıdır.

Eğer gebelik erkenden saptanırsa doktorunuz ile hemen irtibata geçmelisiniz. Doktorunuz büyük olasılıkla ultrason bakmayacaktır. Çünkü bu haftada ultrasonda gebelik henüz görülemez. Ancak bu yapılacak ilk muayene daha çok bilgilendirme amaçlı olacaktır. Buradaki önemli bir nokta daha önceden mevcut bir hastalık varsa ve bu hastalık için herhangi bir ilaç kullanılıyorsa gebelik için uygun olan ilaca geçilmeli ya da ilaç kesilmelidir. Veya tüp bebek gibi tedavi sonrası oluşan bir gebelik varsa erkenden bazı ilaçlara başlanmalıdır.

Gebeliğin 4. Haftası için Öneriler

Bu haftada bilmeden röntgen filmi çektirmek, gebelik için zararlı olabilecek ilaçların kullanmak, yoğun alkol ve sigara kullanmak sık karşılaşılan durumlardır. Aslında bu dönem embriyonun gelişimine zarar verebilecek her türlü olumsuzluktan sakınılması gerekeni dönemdir.

Ayrıca unutulmaması gereken bir noktada tüm gebeliklerin % 60-70 kadarı düşükle sonuçlanır. Bu düşüklerin de çok büyük bir kısmı farkında olmadan yaşanılan düşüklerdir. Özel bir durumunuz yoksa bu hafta gebelik testi yaptırmanız önerilmemektedir. Gebe olduğunuz öğrenip sonrasında adet kanaması görüp gebeliğin olumsuz sonuçlanmasını öğrenmek düşük yaptığınız anlamına gelmez. Sadece biyokimyasal gebelik yaşamış olursunuz ve bu durum araştırılması gereken bir durum değildir. Biyokimyasal veya kimyasal gebelik; döllenen yumurtanın sağlıklı bir gebelik gelişimine devam edememesi ve gebeliğin sadece laboratuar tetkikleri ile tespit edilmesidir.

Bu dönemde hijyene özen gösterin, meyve ve sebzeleri bol suyla yıkayarak tüketin, kimyasal ürünleri kullanmamaya özen gösterin, doğal ürünlerle beslenin, kurşun içeren ürünlerden, alkol, nikotin, aşırı kafeinden ve uyuşturucudan uzak durun. Bu ürünler bebekte ciddi sorunlar ve hatta ölüme neden olabilir.

Eğer hala folik asit içmeye başlamadıysanız artık tam zamanıdır. Günde 400 mikrogram folik asite hemen başlayınız.

 

Sık sorulan Sorular

Gebelik testleri güvenilir mi?

Gebelikte röntgen çektirmek

İlaçların bebek üzerine etkileri

Kısırlık tedavisinde kandan gebelik testi ne zaman yapılır?

Bebek ultrasonda ne zaman gözükür?

Üzerine görmek ne demektir?

Biyokimyasal gebelik nedir?