Polikistik over sendromu (veya hastalığı) kadınlarda adet düzensizliği, erkek tipi tüylenme ve kilo problemleri ile ortaya çıkan, % 6-8 kadında görülen, nedeni kesin olarak aydınlatılamamış endokrin kaynaklı bir yumurtlama bozukluğudur. Bu hastalık, kısırlığa kadar gidebilecek ciddi tablolara neden olabilir. 

 

Polikistik over sendromu kadınlarda ergenlikten menopoza kadar çeşitli sağlık sorunlarıyla kendini gösterir. Temel sorun sebebi bilinmeyen insülin direnci ve androjenin (erkeklik hormonu) yüksek olmasıdır.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Nedir?

Polikistik Over Sendromu (PCOS) ilk kez 1935 yılında Stein ve Leventhal tarafından adet düzensizliği, şişmanlık ve erkek tipi tüylenme olarak tanımlanmıştır. Stein ve Leventhal adet düzensizliği olan kadınlardan birkaçına teşhis amacıyla yumurtalıklardan parçalar aldıktan sonra bu kadınların adet olduklarını görmüşlerdir. Polikistik overli 7 kadının yumurtalıklarının %50 veya %75 ‘ini çıkardıktan sonra bu kadınların adetlerinin düzeldiğini, ikisinin de gebe kaldığını görmüşlerdir.

Poli= Latincede çok sayıda
Kistik= Kist içeren
Over= Yumurtalık dokusu

Polikistik Over= Çok sayıda kist içeren yumurtalık dokusu anlamına gelmektedir.

Polikistik Over Sendromu, Sclerokistik over sendromu, fonksiyonel yumurtalık hiperandrojenizm ve Stein-Leventhal sendromu gibi çeşitli isimler verilmiştir.

Polikistik over (PCO) ve Polikistik over sendromu (PCOS) farklı kavramlardır. 

 

PCO (Polikistik over) ultrasonda yumurtalıklarda inci kolyesi gibi dizili 2-8 mm çapında sayı olarak 10-15'ten fazla küçük yumurta keselerinin olmasıdır.

Polikistik Over Sendromu ise Polikistik over ile birlikte adet düzensizliği,  tüylenme ve kısırlık gibi belirtileri de kapsayan hormonal bir bozukluktur.

Tanı için ultrason görüntüsü olması  şart değildir. 3 tanı kriterinden ikisinin olması yeterlidir. Polikistik over hastalarının çoğunda (hepsinde değil) yumurtalıklarda çok sayıda yan yana dizilmiş ufak kistler izlenir. Bu hastalığın adı çoğu zaman yanlış anlaşılmakta ve yumurtalıkta kist var zannedilmektedir. Ancak burada anlatılmak istenen yumurtalıkta gerçek anlamda kistin varlığı değil, minik sıvı dolu keseciklerden dolayı yumurtalığın görüntüsüne verilen tanımlamadır.

Polikistik over sendromu tanı kriterleri için tıklayınız.

Polikistik over sendromu; santral sinir sistemi, hipofiz bezi, yumurtalıklar, böbreküstü bezi ve diğer dokular arasındaki etkileşimlerin bozulmasına bağlı olarak; üreme çağındaki kadınlarda en sık ortaya çıkan endokrin bozukluktur. Kronik seyreden ve gelecekte yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir hastalıktır. Başlatıcı faktör veya faktörler henüz tam olarak anlaşılamamakla beraber; genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkmış bir hastalık olarak değerlendirilebilir. 

 

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Belirtileri nelerdir?

PKO'dan şüphelenilmesini sağlayacak en önemli iki belirti kadında gecikmelerle seyreden bir adet düzensizliği ve normaldışı bir tüylenmenin olmasıdır.

Tüylenme yumurtalıklarda olgunlaşması yarım kalan yumurtalardan salgılanan testosteron ve diğer "erkeklik" hormonlarının fazla miktarlarda üretilmesine bağlıdır.

PKO'lu kadınlarda tüylenme en sık erkeklerde sakal çıkan bölgelerde olur. Daha ileri durumlarda normal dışı tüylenme göğüsler arasında, göğüs uçlarında, göbekte olabilir. Tüylenme hiç ortaya çıkmayabileceği gibi (Bu oldukça enderdir, tüylenme PKOS'da sıklıkla görülür.), yüzde çenede, boyunda, göğüs uçlarında, göğüs arasında, bacakların iç kısımlarında estetik problemlere yol açacak kadar aşırı miktarlarda olabilir.

Androjen (erkeklik) hormonların etkisiyle ortaya çıkan bu tüylenme dışında, yine bu hormonların etkisiyle hassas ciltte akne (sivilceler) ortaya çıkabilir.

PKO bir yumurtlama bozukluğu olduğundan sendromun diğer bir önemli belirtisi de adet düzensizliğidir. Bir kadının yılda bir veya iki kez gecikmeli adet görmesi normal kabul edilirken adet gecikmelerinin sık olması bir yumurtlama bozukluğuna işaret edebileceğinden muhtemel bir PKO açısından inceleme gerekir.

Yumurtlama olmadığından rahim iç tabakası progesteron hormonunun etkilerinden yoksun kalır ve bu yüzden yalnızca östrojen hormonu etkisiyle kalınlaşır. Kalınlaşma belli bir aşamaya geldiğinde tabakanın kan dolaşımı yetersiz kalır ve östrojen hormonu da tabakayı desteklemekte yetersiz hale gelir. Bu durumda genellikle gecikmeli bir süre sonunda kalınlaşan tabaka genellikle normalden fazla bir kanamayla birlikte dökülmeye başlar.

Ender durumlarda PKO'lu bir kadın düzenli olarak adet görebilmesine karşın, genellikle 35 günün üzerinde ve düzensiz aralıklarla adet kanaması görülür.

Yumurtlama olmaması, adet düzensizliğinin yanı sıra gebe kalamama, veya "zor gebe kalma" sorununa da neden olur.

Bazı durumlarda PKO, tekrarlayan düşüklere neden olabilmektedir.

"Şişmanlık" PKO'lu kadınların yarısında vardır. Şişmanlığın hastalığın tam olarak neresinde bulunduğu, yani hastalığı kolaylaştırıcı bir etken mi olduğu veya hastalığın sonucu mu olduğu halen tartışmalıdır.

 

Sık Görülen Belirtiler:

• Adet gecikmeleri 
• Anormal tüylenme
• Sivilcelerde artış 
• Kısırlık

Nadir görülen diğer belirtileri:

 

• İnsülin direncinden dolayı ortaya çıkan Obezite (şişmanlık)
• Yağlı cilt
• Kepekli saç derisi
• Ciltte kahverengi lekelenmeler
• Gebe kalamama
• Yüksek kolesterol
• Yüksek kan basıncı
• Yorgunluk

  

İlgili Makalaler:

 

Normal Adet Döngüsü Ve Gebelik Başlangıcı

Polikistik Over Sendromu Tanı Kriteleri 

Polikistik Over Sendromu ve Cilt problemleri

PCOS Oluşumu ve Nedenleri